ج) استفاده از دارو

 درمان سرطان ریه خصوصاً NSCLC، به سه دسته تقسیم می‌شود:

– شیمی‌درمانی

– درمان هدفمند

-ایمنی درمانی

یک فرد ممکن است در یک زمان خاص، یک نوع دارو یا ترکیبی از داروها را به طور همزمان دریافت کند. همچنین این داروها می‌توانند به عنوان بخشی از یک برنامۀ درمانی که شامل جراحی و/یا پرتودرمانی است، استفاده شوند.

– شیمی‌درمانی

شیمی‌درمانی استفاده از داروهای خاص برای ازبین‌بردن سلول‌های سرطانی است که معمولاً باعث جلوگیری از رشد، تقسیم و ساخت سلول‌های سرطانی بیشتر می‌شود. مطالعات نشان داده‌اند که این روش، طول و کیفیت زندگی افراد مبتلا به سرطان ریه را در تمام مراحل بهبود می‌بخشد. داروهای شیمی‌درمانی رایجی که برای درمان سرطان ریه استفاده می‌شوند شامل دو یا سه دارو هستند که با هم تجویز می‌شوند و یا یک دارو که به‌تنهایی تجویز می‌شود. برخی از این داروهای رایج عبارت‌اند از:

• Carboplatin
• Cisplatin
• Docetaxel (Taxotere)
• Etoposide
• Gemcitabine (Gemzar)
• Nab-paclitaxel (Abraxane)
• Paclitaxel (Taxol)
• Pemetrexed (Alimta)
• Vinorelbine (Navelbine)

داروهای شیمی‌درمانی ممکن است به سلول‌های سالم بدن از جمله سلول‌های خونی، سلول‌های پوست و سلول‌های عصبی آسیب برساند. عوارض جانبی شیمی‌درمانی به فرد و دوز مصرفی بستگی دارد، اما به‌طورکلی می‌تواند شامل خستگی، کاهش سلول‌های خونی، افزایش خطر عفونت، زخم‌های دهان، حالت تهوع و استفراغ، ازدست‌دادن اشتها، اسهال، بی‌حسی و سوزن‌سوزن‌شدن دست‌ها و پا و ریزش مو شود. البته برخی از درمان‌های شیمی‌درمانی سرطان ریه، باعث ریزش موی زیادی نمی‌شوند.

– درمان هدفمند

روش درمانی همۀ تومورها یکسان نیست. برای یافتن مؤثرترین درمان، پزشک ممکن است آزمایش‌هایی را برای شناسایی ژن‌ها، پروتئین‌ها و سایر عوامل مربوط به تومور انجام دهد. به‌عنوان‌مثال در برخی از سرطان‌های ریه، پروتئین‌های غیرطبیعی به میزان خیلی زیادی در سلول‌های سرطانی یافت می‌شوند. این روش درمانی به پزشکان کمک می‌کند تا هرزمان که ممکن است مؤثرترین روش درمانی را برای هر بیمار پیشنهاد دهند.

 درمان‌های هدفمند برای NSCLC شامل:

• مهارکننده‌های گیرندۀ عامل رشد اپیدرمی (Epidermal growth factor recept (EGFR) inhibitors)

حدود 10 تا 15% از تمام سرطان‌های ریه، EGFR مثبت هستند. محققان دریافته‌اند که در سلول‌های سرطانی که دارای جهش خاص EGFR هستند، داروهایی که این جهش‌های خاص را مسدود می‌کنند ممکن است باعث توقف یا کندشدن رشد سرطان ریه شوند.

مهارکننده‌های EGFR زیر توسط FDA تأیید شده‌اند:

• Afatinib (Gilotrif)
• Dacomitinib (Vizimpro)
• Erlotinib (Tarceva)
• Gefitinib (Iressa)
• Osimertinib (Tagrisso)
• Amivantamab (Rybrevant)
• Mobocertinib (Exkivity)

• داروهایی که جهش‌های HER2 را هدف قرار می‌دهند

جهش‌های گیرندۀ عامل رشد اپیدرمی 2 ، به رشد و گسترش سلول‌های سرطانی کمک می‌کنند. جهش HER2 در یک تا چهار درصد موارد NSCLC یافت شده است. یک دارو برای هدف قراردادن جهش‌های HER2 در افرادی که قبلاً یک درمان سرتاسری (سیستمیک) دریافت کرده‌اند، توسط FDA تأیید شده است که نام آن  Fam-trastuzumab deruxtecan-nxki (Enhertu) می‌باشد.

• مهارکننده‌های ALK (Anaplastic lymphoma kinase (ALK) inhibitors)

 ALK پروتئینی است که در بخشی از فرایند رشد سلولی نقش دارد. وجود این پروتئین در رشد سلول‌های سرطانی نقش دارد و در نتیجه، مهارکننده‌های ALK به توقف این فرایند کمک می‌کنند. تغییرات در ژن ALK در حدود چهار درصد از افراد مبتلا به NSCLC مشاهده می‌شود. داروهای زیر در حال حاضر برای هدف قراردادن این تغییر ژنتیکی در دسترس هستند:

• Alectinib (Alecensa)
• Brigatinib (Alunbrig)
• Ceritinib (Zykadia)
• Crizotinib (Xalkori)
• Lorlatinib (Lorbrena)

• تغییرات نادر در ژن ROS1، به نام همجوشی ROS1 یا بازآرایی ROS1 می‌توانند باعث ایجاد مشکلاتی در رشد و تمایز سلولی شوند. تمایز سلولی فرایندی است که در آن یک نوع سلول به نوع دیگری از سلول تبدیل می‌شود. همجوشی ROS1 در یک تا دو درصد افراد مبتلا به سرطان ریه یافت می‌شود. داروهایی که تغییرات ژن ROS1 را هدف قرار می‌دهند عبارت‌اند از:

• Ceritinib (Zykadia)
• Crizotinib (Xalkori)
• Entrectinib (Rozlytrek)

• KRAS G12C یکی از شایع‌ترین جهش‌های ژنتیکی است که در افراد مبتلا به NSCLC یافت می‌شود. حدود 20 تا 25% افراد مبتلا به سرطان ریه دارای جهش KRAS هستند. دو دارو برای هدف قراردادن جهش‌های KRAS G12C، پس از دریافت ایمنی درمانی به‌تنهایی، یا همراه با شیمی‌درمانی تأیید شده‌اند:
• Adagrasib (Krazati)
• Sotorasib (Lumakras)

• همجوشی NTRK که نوعی تغییر ژنتیکی است، در طیف وسیعی از سرطان‌ها یافت شده و باعث رشد سلول‌های سرطانی می‌شود. البته این جهش در سرطان ریه نادر است (کمتر از 1% موارد) و یک دارو برای هدف قراردادن همجوشی NTRK تأیید شده است:
• Entrectinib (Rozlytrek)
• Larotrectinib (Vitrakvi)

• ژن BRAF پروتئینی می‌سازد که در رشد سلولی نقش دارد و می‌تواند باعث رشد و گسترش سلول‌های سرطانی شود. جهش‌های BRAF در چهار درصد موارد NSCLC یافت شده‌اند. جهش‌های BRAF V600E را می‌توان با ترکیبی از داروهای زیر هدف قرار داد:
• Dabrafenib (Tafinlar)
• Trametinib (Mekinist)

• پرش اگزونِ ۱۴ MET یک جهش ژنتیکی است که در بیش از سه درصد موارد NSCLC یافت می‌شود. داروهای تأیید شده برای درمان پرش اگزون ۱۴ MET عبارت‌اند از:
• Capmatinib (Tabrecta)
• Tepotinib (Tepmetko)

• دو درصد از تمام موارد NSCLC دچار همجوشی RET هستند. داروهای تأیید شده برای هدف قراردادن این مورد عبارت‌اند از:
• Pralsetinib (Gavreto)
• Selpercatinib (Retevmo)
• رگ‌زایی، فرایند ساخت رگ‌های خونی جدید در محل تومور است. ازآنجایی‌که تومور برای رشد و گسترش به مواد مغذی وارد شده توسط رگ‌های خونی نیاز دارد، هدف از درمان‌های ضد رگ‌زایی، گرسنگی‌دادن به تومور است. داروهای ضد رگ‌زایی زیر ممکن است گزینه‌هایی برای درمان سرطان ریه باشند:
• Bevacizumab (Avastin, Mvasi) همراه با شیمی‌درمانی و داروی ایمنی درمانی atezolizumab (Tecentriq)
• Ramucirumab (Cyramza) همراه با داروی شیمی‌درمانی docetaxel

– ایمنی درمانی

افرادی که برای NSCLC، ایمونوتراپی یا ایمنی درمانی دریافت می‌کنند ممکن است تنها یک دارو یا ترکیبی از داروهای ایمنی درمانی و یا ترکیب این داروها با شیمی‌درمانی را مصرف کنند. در اکثر مواردی که NSCLC پیشرفته با یک درمان هدفمند قابل‌درمان نیست، ایمنی درمانی به‌تنهایی یا به همراه شیمی‌درمانی به‌عنوان درمان اولیه انجام می‌شود.

• یکی از انواع داروهای ایمنی درمانی، داروهایی است که مسیر PD-1 را مسدود می‌کنند.

مسیر PD-1 می‌تواند در توانایی دستگاه ایمنی برای کنترل رشد سرطان بسیار موثر باشد. مسدودکردن این مسیر با آنتی‌بادی‌های PD-1 و PD-L1، رشد NSCLC را در برخی از بیماران متوقف یا کند کرده است. داروهای ایمنی درمانی زیر، این مسیر را مسدود می‌کنند و برای درمان NSCLC تأیید شده‌اند:

• Atezolizumab (Tecentriq)
• Durvalumab (Imfinzi)
• Cemiplimab-rwlc (Libtayo)
• Nivolumab (Opdivo)
• Pembrolizumab (Keytruda)

• مسیر ایمنی دیگری که ممکن است مورد هدف قرار گیرد مسیر CTLA-4 است. FDA دارویی را تأیید کرده است که این مسیر را برای درمان NSCLC مسدود می‌کند:
• Ipilimumab (Yervoy)

انواع مختلف ایمنی درمانی می‌تواند عوارض جانبی مختلفی ایجاد کند اما به‌طورکلی، شدت عوارض جانبی در این روش کمتر از شیمی‌درمانی است. بروز عوارض جانبی مربوط به دستگاه ایمنی، در هنگام ایمنی درمانی امکان‌پذیر است و شامل واکنش‌های پوستی، علائم شبیه آنفولانزا، اسهال، تنگی نفس ناشی از التهاب ریه و تغییرات وزن می‌شود. اگر یک مهارکنندۀ PD-1/PD-L1 با یک مهارکنندۀ CTLA-4 ترکیب شود، خطر عوارض جانبی مرتبط با دستگاه ایمنی بیشتر است.