معرفی سرطان ریه
سرطان ریه بهعنوان یکی از شایعترین انواع سرطان در جهان، بیشترین میزان مرگومیر ناشی از سرطان را به خود اختصاص داده است. برای درک بهتر این بیماری، ابتدا لازم است با ساختار و عملکرد ریههای سالم آشنا شویم.
ریهها دو اندام اسفنجیشکل هستند که درون قفسهی سینه قرار گرفتهاند. ریهی راست از سه بخش یا لوب تشکیل شده و ریهی چپ به دلیل وجود قلب در سمت چپ قفسه، کوچکتر بوده و تنها دو لوب دارد. هنگام تنفس، هوا از راه دهان یا بینی وارد بدن شده و از طریق نای (Trachea) به ریهها میرسد. نای در قسمت پایین به دو شاخه به نام نایژه یا برونش (Bronchus) تقسیم میشود که هرکدام وارد یکی از ریهها میگردند. این نایژهها درون ریه به شاخههای کوچکتری به نام نایژک یا برونشیول (Bronchiole) تقسیم میشوند. در انتهای این شاخهها، حفرههای هوایی بسیار ریزی قرار دارند که به آنها کیسههای هوایی یا آلوئولها (Alveolus) گفته میشود. آلوئولها وظیفهی اصلی تبادل گازها را بر عهده دارند: آنها اکسیژن هوای استنشاقی را وارد خون کرده و در مقابل، دیاکسیدکربن موجود در خون را هنگام بازدم از بدن خارج میکنند. به این ترتیب، تأمین اکسیژن و دفع دیاکسیدکربن، مهمترین نقش ریهها در حفظ حیات است.
سلولهای ریه و منشأ سرطان ریه
ریه از چه سلولهایی تشکیل شده است؟
ریهها از انواع مختلفی از سلولها ساخته شدهاند. بیشتر آنها سلولهای اپیتلیال یا پوششی هستند که سطح مجاری هوایی را میپوشانند. این سلولها با تولید مخاط، سطح ریه را مرطوب و روان کرده و از آن در برابر آسیبها محافظت میکنند. علاوه بر این، در بافت ریه میتوان سلولهای عصبی، سلولهای تولیدکنندهی هورمون، سلولهای خونی و سلولهای حمایتی را نیز یافت.
سرطان ریه از کجا شروع میشود؟
اغلب موارد سرطان ریه از سلولهای پوششی مجاری هوایی آغاز میشود. این بیماری میتواند در برونشها (Bronchus)، برونشیولها (Bronchiole) یا آلوئولها (Alveolus) شروع به رشد کند.
تومور ریه: خوشخیم یا بدخیم؟
تومورهایی که در ریه شکل میگیرند ممکن است خوشخیم یا سرطانی باشند. تومور سرطانی قابلیت گسترش دارد و سلولهای آن میتوانند از محل اصلی جدا شوند. این سلولها از طریق جریان خون یا مایعی به نام لنف به سایر نقاط بدن منتقل میشوند.
نقش سیستم لنفاوی در گسترش سرطان ریه
مایع لنف اطراف بافتهای ریه جریان دارد و از راه عروق لنفاوی به اندامهای کوچکی به نام گرههای لنفاوی منتقل میشود. گرههای لنفاوی، که شکلی لوبیایی دارند، بخشی از سیستم ایمنی بدن هستند و به مقابله با عفونت کمک میکنند. از آنجا که مسیر طبیعی لنف از ریهها به سمت مرکز قفسهی سینه است، اغلب گسترش سرطان ریه در همین ناحیه آغاز میشود.