نحوه پیشگیری سرطان ریه
عوامل خطر سرطان ریه
سرطانهای مختلف دارای عوامل خطر مختلفی هستند. برخی از عوامل خطر، مانند سیگار کشیدن، قابل تغییر هستند. برخی دیگر، مانند سن یا سابقه خانوادگی یک فرد، قابل تغییر نیستند. اما داشتن یک عامل خطر، یا حتی چندین عامل، به این معنا نیست که شما حتماً به این بیماری مبتلا خواهید شد. و برخی از افرادی که به این بیماری مبتلا میشوند ممکن است عوامل خطر شناخته شدهای نداشته باشند یا تعداد کمی از آنها را داشته باشند.
عوامل خطری که میتوانید تغییر دهید
دود تنباکو
سیگار کشیدن به وضوح مهمترین عامل خطر برای سرطان ریه است. تصور میشود حدود 80 درصد از مرگهای ناشی از سرطان ریه به دلیل سیگار کشیدن است و این عدد احتمالاً برای سرطان ریه سلول کوچک (SCLC) حتی بیشتر است. برای کسی که هرگز سیگار نکشیده است، ابتلا به SCLC نادر است.
خطر ابتلا به سرطان ریه برای افرادی که سیگار میکشند چندین برابر بیشتر از افرادی است که سیگار نمیکشند. هرچه بیشتر سیگار بکشید و هرچه تعداد بیشتری در روز سیگار بکشید، خطر بیشتری خواهید داشت.
کشیدن سیگار برگ، پیپ و سیگارهای منتول تقریباً به اندازه سیگار کشیدن باعث سرطان ریه میشود. سیگارهای کم قطران یا “سبک” نیز به اندازه سیگارهای معمولی خطر ابتلا به سرطان ریه را افزایش میدهند.
دود دست دوم
اگر شما سیگار نمیکشید، نفس کشیدن در دود دیگران (که به آن دود دست دوم یا دود محیطی تنباکو میگویند) میتواند خطر ابتلا به سرطان ریه را افزایش دهد. دود دست دوم سومین علت شایع سرطان ریه در ایالات متحده است.
قرار گرفتن در معرض رادون
رادون یک گاز رادیواکتیو طبیعی است که از تجزیه اورانیوم در خاک و سنگها به وجود میآید. نمیتوانید آن را ببینید، مزه کنید یا بو کنید. طبق اعلام آژانس حفاظت محیط زیست آمریکا (EPA)، رادون دومین علت اصلی سرطان ریه در ایالات متحده است و در میان افراد غیرسیگاری، علت اصلی است. در فضای باز، میزان رادون بسیار کم است و احتمالاً خطرناک نیست. اما در داخل خانه، رادون میتواند متمرکزتر شود. نفس کشیدن آن، ریهها را در معرض مقدار کمی رادون قرار میدهد که ممکن است خطر ابتلا به سرطان ریه را افزایش دهد. خانهها و سایر ساختمانها در هر نقطهای از کشور میتوانند دارای سطوح بالای رادون باشند (به ویژه در زیرزمینها).
قرار گرفتن در معرض آزبست
افرادی که با آزبست کار میکنند (مانند معادن، کارخانجات نساجی، مکانهایی که از عایق استفاده میشود و کشتیسازیها) چندین برابر بیشتر احتمال دارد که به سرطان ریه مبتلا شوند. خطر سرطان ریه در کارگرانی که در معرض آزبست قرار دارند و همچنین سیگار میکشند، بسیار بیشتر است. مشخص نیست که تماس کوتاهمدت یا سطح پایین با آزبست چقدر ممکن است خطر سرطان ریه را افزایش دهد. افرادی که در معرض مقادیر زیادی آزبست قرار دارند، خطر بیشتری برای ابتلا به مزوتلیوما، نوعی سرطان که در پرده جنب (پوشش اطراف ریهها) شروع میشود، دارند.
قرار گرفتن در معرض عوامل سرطانزای دیگر در محل کار
سایر عوامل سرطانزا که در برخی محیطهای کاری یافت میشوند و میتوانند خطر سرطان ریه را افزایش دهند عبارتند از:
- سنگ معدنهای رادیواکتیو، مانند اورانیوم
- مواد شیمیایی استنشاقی، مانند آرسنیک، بریلیوم، کادمیوم، سیلیکا، وینیل کلراید، ترکیبات نیکل، ترکیبات کروم، محصولات زغالسنگ، گاز خردل و اترهای کلرومتیل
- گازوئیل
مصرف مکملهای غذایی خاص
مطالعاتی که به بررسی نقش احتمالی مکملهای ویتامین در کاهش خطر سرطان ریه پرداختهاند، نتایج ناامیدکنندهای داشتهاند. در واقع، مطالعات متعدد نشان دادهاند که افرادی که سیگار میکشند و مکملهای بتاکاروتن مصرف میکنند، در واقع خطر بالاتری برای ابتلا به سرطان ریه دارند. نتایج این مطالعات نشان میدهند که افراد باید از مصرف مکملهای بتاکاروتن خودداری کنند.
آرسنیک در آب آشامیدنی
مطالعات انجام شده در بخشهایی از جنوب شرقی آسیا و آمریکای جنوبی با سطوح بالای آرسنیک در آب آشامیدنی، نشان دادهاند که خطر ابتلا به سرطان ریه در این مناطق بیشتر است.
عوامل خطری که نمیتوانید تغییر دهید
پرتودرمانی قبلی به ریهها
افرادی که برای سایر سرطانها پرتودرمانی به قفسه سینه داشتهاند، خطر بالاتری برای ابتلا به سرطان ریه دارند، به ویژه اگر سیگار بکشند. نمونهها شامل افرادی است که برای لنفوم هاجکین درمان شدهاند یا زنانی که برای سرطان پستان پرتودرمانی به قفسه سینه داشتهاند.
آلودگی هوا
در شهرها، آلودگی هوا، مانند دود گازوئیل، به نظر میرسد خطر ابتلا به سرطان ریه را کمی افزایش دهد. این خطر به مراتب کمتر از خطر ناشی از سیگار کشیدن است، اما حدود 1 تا 2 درصد از تمام مرگهای ناشی از سرطان ریه در ایالات متحده به آلودگی هوای بیرون نسبت داده میشود.
سابقه شخصی یا خانوادگی سرطان ریه
اگر شما در گذشته به سرطان ریه مبتلا شدهاید، خطر ابتلای مجدد به سرطان ریه در شما بیشتر است. خواهران، برادران و فرزندان افرادی که به سرطان ریه مبتلا شدهاند، ممکن است خودشان خطر کمی بیشتر برای ابتلا به سرطان ریه داشته باشند، به ویژه اگر خویشاوند در سن جوانتری تشخیص داده شده باشد. مشخص نیست که چقدر از این خطر ممکن است به دلیل ژنهای مشترک بین اعضای خانواده باشد و چقدر ممکن است به دلیل مواجهات خانگی مشترک (مانند دود تنباکو یا رادون) باشد. محققان دریافتهاند که ژنتیک در برخی از خانوادههایی که تاریخچه قوی سرطان ریه دارند، نقش دارد.
عوامل با تأثیرات نامشخص یا اثبات نشده بر خطر سرطان ریه
ماریجوانا
دلایلی وجود دارد که نشان میدهد کشیدن ماریجوانا ممکن است خطر سرطان ریه را افزایش دهد.
- دود ماریجوانا حاوی قطران و بسیاری از مواد سرطانزای مشابهی است که در دود تنباکو وجود دارد. (قطران ماده چسبناک و جامدی است که پس از سوزاندن باقی میماند و تصور میشود بیشتر مواد مضر در دود را شامل میشود.)
- سیگارهای ماریجوانا (جوینتها) معمولاً تا انتها کشیده میشوند، که دارای میزان قطران بالاتری است.
- ماریجوانا به شدت عمیق استنشاق میشود و دود برای مدت طولانی در ریهها نگه داشته میشود که این فرصت بیشتری به مواد سرطانزا میدهد تا در ریهها رسوب کنند.
- از آنجا که ماریجوانا هنوز در بسیاری از مکانها غیرقانونی است، ممکن است کنترل مواد دیگر موجود در آن امکانپذیر نباشد.
مطالعه اینکه آیا بین ماریجوانا و سرطان ریه ارتباطی وجود دارد یا نه، دشوار بوده است زیرا ماریجوانا در بسیاری از مکانها برای مدت طولانی غیرقانونی بوده و جمعآوری اطلاعات درباره استفاده از مواد مخدر غیرقانونی آسان نیست. همچنین، در مطالعاتی که به استفاده گذشته از ماریجوانا در افرادی که سرطان ریه داشتند پرداختهاند، بیشتر افرادی که ماریجوانا میکشیدند، سیگار نیز میکشیدند. ما میدانیم که کشیدن ماریجوانا ریهها را تحریک میکند و احتمالاً خطر ابتلا به عفونتهای ریه را افزایش میدهد. تحقیقات بیشتری لازم است تا خطر ابتلا به سرطان ناشی از کشیدن ماریجوانا را بدانیم.
سیگارهای الکترونیکی
بیشتر سیگارهای الکترونیکی حاوی نیکوتین هستند، بنابراین اداره غذا و داروی آمریکا (FDA) آنها را به عنوان “محصولات تنباکو” طبقهبندی میکند. FDA بیان میکند که سیگارهای الکترونیکی خطرات سلامتی از جمله آسیب به ریهها را به همراه دارند. علاوه بر این، سیگارهای الکترونیکی نشان ندادهاند که شانس ترک سیگار را بهبود بخشند. هنوز مشخص نیست که آیا سیگارهای الکترونیکی به طور مستقیم خطر ابتلا به سرطان ریه را افزایش میدهند یا خیر.
علل در افرادی که سیگار نمیکشند
همه افرادی که به سرطان ریه مبتلا میشوند، سیگار نمیکشند. بسیاری از افراد مبتلا به سرطان ریه قبلاً سیگار میکشیدند، اما بسیاری دیگر هرگز سیگار نکشیدهاند. سرطان ریه در افرادی که سیگار نمیکشند میتواند به دلیل مواجهه با رادون، دود دست دوم، آلودگی هوا یا عوامل دیگر باشد. مواجهه در محیط کار با آزبست، دود دیزل یا مواد شیمیایی دیگر نیز میتواند در برخی از افراد غیرسیگاری منجر به سرطان ریه شود. برخی از افراد مبتلا به سرطان ریه، هیچ عامل خطر شناخته شدهای ندارند. این ممکن است به دلیل وقایع تصادفی باشد که علت خارجی ندارند، اما همچنین ممکن است به دلایلی باشد که هنوز نمیدانیم.
سرطان ریه در افرادی که سیگار نمیکشند اغلب با افرادی که سیگار میکشند متفاوت است. سرطان ریه در افراد غیرسیگاری، اغلب در جوانترها ایجاد میشود و اغلب تغییرات ژنی خاصی دارند که با تومورهای افرادی که سیگار میکشند متفاوت است. در برخی موارد، این تغییرات ژنی میتوانند برای هدایت درمان استفاده شوند.
تغییرات ژنی که ممکن است منجر به سرطان ریه شوند
DNA مولکولی است در سلولهای ما که حاوی ژنها میباشد و ژنها کنترلکننده عملکرد سلولها هستند. DNA که از هر دو والدین ما میآید، بیش از فقط چگونگی ظاهر ما را تحت تأثیر قرار میدهد. همچنین میتواند بر خطر ابتلا به برخی بیماریها از جمله برخی انواع سرطان تأثیر بگذارد. برخی ژنها به کنترل رشد، تقسیم و مرگ سلولها کمک میکنند:
- ژنهایی که به سلولها کمک میکنند رشد کنند، تقسیم شوند یا زنده بمانند، آنکوژن نامیده میشوند.
- ژنهایی که به کنترل تقسیم سلولی کمک میکنند یا باعث مرگ سلولها در زمان مناسب میشوند، ژنهای سرکوبگر تومور نامیده میشوند.
سرطانها میتوانند به دلیل تغییرات DNA که آنکوژنها را فعال میکنند یا ژنهای سرکوبگر تومور را غیرفعال میکنند، ایجاد شوند. برای ایجاد سرطان ریه معمولاً تغییرات در بسیاری از ژنهای مختلف لازم است. در اصل دو نوع جهش ژنی وجود دارد: جهشهای ژرملاین و جهشهای سوماتیک.
تغییرات ژنی ارثی (جهشهای ژرملاین)
تغییرات ژنی ارثی، یا جهشهای ژرملاین، تغییرات ژنی هستند که از والدین خود به ارث میبرید. اینها جهشهایی در DNA شما هستند که از سلولهای تخم و اسپرم هنگام لقاح به ارث میبرید. برخی افراد جهشهایی از والدین خود به ارث میبرند که ممکن است خطر ابتلا به برخی سرطانها را افزایش دهد. در گذشته، تصور نمیشد که جهشهای ژرملاین عامل ایجاد بسیاری از سرطانهای ریه باشند. با این حال، مطالعات اخیر نشان دادهاند که ممکن است فایدهای در بررسی جهشهای ژرملاین تمام بیماران مبتلا به سرطان ریه وجود داشته باشد. اگر جهشهای ژرملاین یافت شود، نه تنها نشان میدهد که شما در معرض خطر ارثی بیشتری برای ابتلا به سرطان ریه قرار دارید، بلکه میتواند به تصمیمگیری در مورد بهترین روش درمان سرطان ریه شما کمک کند. اگر شما سرطان ریه دارید و همچنین جهش ژرملاین خاصی دارید، ممکن است به خوبی به درمان هدفمند آن جهش پاسخ دهید. مثالهایی از جهشهای ژرملاین ممکن برای بیماران مبتلا به سرطان ریه شامل: CHEK2، ATM، TP53، BRCA1، EGFR، APC، و PALB2. مطالعاتی در حال انجام است تا نقش جهشهای ژرملاین در سرطان ریه بهتر درک شود. فارغ از اینکه آیا شما خطر ارثی بیشتری برای سرطان ریه دارید یا نه، پزشکان توصیه میکنند که همه افراد از دود تنباکو و سایر مواجهههایی که خطر سرطان را افزایش میدهند، اجتناب کنند.
تغییرات ژنی اکتسابی (جهشهای سوماتیک یا “جهشهای محرک”)
تغییرات ژنی اکتسابی، یا جهشهای سوماتیک، ممکن است در هر سلولی رخ دهد و به ارث نمیرسد. جهشهای سوماتیک به تغییرات DNA در سلولها اشاره دارند که از والدین شما به ارث نرسیدهاند، بلکه در طول زندگی شما رخ دادهاند. برخی جهشهای سوماتیک میتوانند توانایی سلول برای کنترل رشد خود را تحت تأثیر قرار دهند و در نهایت سلول غیرسرطانی را به سلول سرطانی تبدیل کنند. این جهشهای سوماتیک همچنین به عنوان “جهشهای محرک” شناخته میشوند. اگر تومور شما دارای جهش محرک باشد، احتمالاً به خوبی به درمان هدفمند پاسخ خواهید داد. برای بیماران مبتلا به سرطان ریه سلول غیر کوچک پیشرفته، توصیه میشود که توده ریه یا توده متاستاتیک برای جهشهای محرک آزمایش شود. آزمایش جهشهای محرک EGFR، ALK، ROS1، MET، RET، BRAF، و NTRK معمولاً استاندارد است. اگر هر یک از این جهشهای محرک یافت شود، درمان اولیه با درمان هدفمند (به جای شیمیدرمانی) توصیه میشود. با اینکه این جهشها میتوانند در هر بیمار مبتلا به سرطان ریه یافت شوند، اما غیرسیگاریهای مبتلا به سرطان ریه بیشتر احتمال دارد که دارای جهش محرک باشند.
آیا میتوان از سرطان ریه پیشگیری کرد؟
همه سرطانهای ریه قابل پیشگیری نیستند، اما ممکن است بتوانید با تغییر عواملی که میتوانید کنترل کنید، خطر ابتلا به سرطان ریه را کاهش دهید.
از تنباکو دوری کنید
بهترین راه برای کاهش خطر سرطان ریه، سیگار نکشیدن و اجتناب از تنفس دود دیگران است. اگر قبل از توسعه سرطان، سیگار را ترک کنید، بافت آسیبدیده ریه شما به تدریج شروع به ترمیم خود میکند. مهم نیست سن شما چقدر است یا چه مدت سیگار کشیدهاید، ترک سیگار خطر سرطان ریه را کاهش میدهد و به شما کمک میکند بیشتر عمر کنید.
از مواجهه با رادون خودداری کنید
رادون یک علت مهم سرطان ریه است. شما میتوانید با سنجیدن خانه خود و اصلاح آن در صورت نیاز، مواجهه خود با رادون را کاهش دهید.
از مواجهه با عوامل سرطانزا خودداری کنید یا آن را محدود کنید
اجتناب از مواجهه با عوامل سرطانزای شناخته شده، در محل کار و دیگر جاها، نیز میتواند مفید باشد. زمانی که افراد در محیطی کار میکنند که این مواجههها رایج است، باید به حداقل برسانند.
رژیم غذایی سالم بخورید
یک رژیم غذایی سالم با مقدار زیادی میوه و سبزیجات نیز ممکن است به کاهش خطر سرطان ریه کمک کند. برخی شواهد نشان میدهند که یک رژیم غذایی با میوه و سبزیجات بالا ممکن است به حفاظت از افرادی که سیگار میکشند و حتی کسانی که سیگار نمیکشند در برابر سرطان ریه کمک کند. اما هر گونه تأثیر مثبت میوه و سبزیجات بر خطر سرطان ریه بسیار کمتر از خطر افزایش یافته ناشی از سیگار کشیدن است. تلاش برای کاهش خطر سرطان ریه در افرادی که در حال حاضر سیگار میکشند یا قبلاً سیگار میکشیدهاند با دادن دوزهای بالا از ویتامینها یا داروهای شبه ویتامینی تا کنون موفقیتآمیز نبوده است. در واقع، برخی مطالعات نشان دادهاند که مکملهای بتا-کاروتن، یک ماده مغذی مرتبط با ویتامین A، به نظر میرسد که نرخ سرطان ریه را در این افراد افزایش میدهد. برخی از افرادی که به سرطان ریه مبتلا میشوند، هیچ عامل خطر واضحی ندارند. با اینکه ما میدانیم چگونه از بیشتر سرطانهای ریه پیشگیری کنیم، در حال حاضر نمیدانیم چگونه از همه آنها پیشگیری کنیم.