غربالگری سرطان ریه یک روش پیشگیرانه است که با هدف تشخیص زودهنگام سرطان ریه در افرادی که در معرض خطر بالای ابتلا هستند، انجام می‌شود. تشخیص زودهنگام این بیماری می‌تواند شانس درمان موفق و بقای طولانی‌مدت بیماران را افزایش دهد. افرادی که سیگار می‌کشند یا سابقه طولانی استعمال دخانیات دارند، همچنین کسانی که در معرض عوامل محیطی سرطان‌زا بوده‌اند، معمولاً جزو گروه‌های پرخطر محسوب می‌شوند و ممکن است از غربالگری سرطان ریه بهره‌مند شوند.
در حال حاضر، سی‌تی اسکن با دوز پایین (LDCT) به عنوان اصلی‌ترین روش غربالگری برای افراد در معرض خطر بالای سرطان ریه استفاده می‌شود؛ به ویژه افرادی که سیگار می‌کشند یا سابقه طولانی کشیدن سیگار را دارند. سی‌تی اسکن با دوز پایین، قادر به شناسایی مناطق غیرعادی در ریه‌ها هستند که ممکن است سرطانی باشند، حتی پیش از آنکه علائمی ظاهر شود. تحقیقات نشان داده است که انجام سالانه اسکن‌های LDCT برای گروه‌های پرخطر، برخلاف رادیوگرافی ساده از قفسه سینه، می‌تواند خطر مرگ ناشی از سرطان ریه را کاهش و زندگی افراد را نجات دهد.
دلایل غربالگری افراد در معرض خطر بالاتر سرطان ریه
تشخیص سرطان ریه در مراحل اولیه، زمانی که توده کوچک است و هنوز به دیگر بخش‌ها گسترش نیافته، شانس موفقیت درمان را به طور قابل توجهی افزایش می‌دهد. به همین دلیل، غربالگری سرطان ریه برای افرادی که سیگار می‌کشند یا سابقه طولانی سیگار کشیدن دارند، حتی اگر هیچ نشانه یا علامتی نداشته باشند، توصیه می‌شود.
علائم سرطان ریه معمولاً تا مراحل پیشرفته بیماری ظاهر نمی‌شوند. حتی وقتی علائم بروز می‌کنند، بسیاری از افراد ممکن است آنها را با مشکلاتی مانند عفونت یا اثرات طولانی‌مدت سیگار کشیدن اشتباه بگیرند، که این موضوع می‌تواند تشخیص زودهنگام را به تأخیر بیاندازد.
اگر علائمی دارید که می‌تواند ناشی از سرطان ریه باشد، بلافاصله به پزشک مراجعه کنید. در چنین شرایطی ممکن است نیاز به آزمایش‌هایی مانند سی‌تی اسکن وجود داشته باشد تا علت علائم مشخص شود. توجه داشته باشید که این نوع آزمایش برای تشخیص بیماری است و با غربالگری سالانه افراد بدون علامت متفاوت است.
توصیه‌های انجمن سرطان آمریکا برای غربالگری سرطان ریه
قبل از انجام غربالگری، افراد باید با پزشک متخصص درباره اهداف غربالگری، نحوه انجام آن، مزایا، محدودیت‌ها و خطرات احتمالی صحبت کنند. افرادی که سیگاری هستند، باید مشاوره ترک سیگار دریافت کنند تا به آنها روش‌ها و منابعی ارائه شود که به آنها در ترک سیگار کمک کند. افرادی که بیماری‌های جدی دارند، اگر به دلیل شرایط سخت بیماری نتوانند یا نخواهند در صورت تشخیص سرطان درمان شوند، نباید تحت غربالگری قرار گیرند.
انجمن سرطان آمریکا، غربالگری سالانه با سی‌تی اسکن با دوز پایین (LDCT) برای سرطان ریه را برای افراد بین 50 تا 80 ساله که سیگار می‌کشند یا سابقه کشیدن سیگار دارند و حداقل ۲۰ سال سابقه کشیدن یک پاکت سیگار در روز دارند، توصیه می‌کند. یک پاکت سیگار معادل کشیدن حدود ۲۰ نخ سیگار در روز برای یک سال است. به عنوان مثال، کشیدن یک بسته در روز برای ۲۰ سال یا دو بسته در روز برای ۱۰ سال، سابقه ۲۰ ساله محسوب می‌شود.
غربالگری سرطان ریه چگونه انجام می‌شود؟
غربالگری سرطان ریه با سی‌تی اسکن با دوز پایین (LDCT) به صورت سالانه انجام می‌شود. در این آزمایش، شما روی یک میز مسطح دراز می‌کشید که در مرکز دستگاه سی‌تی اسکن (که شکلی شبیه دونات دارد) به جلو و عقب حرکت می‌کند. هنگامی که میز وارد دستگاه می‌شود، یک لوله اشعه ایکس در داخل اسکنر می‌چرخد و پرتوهای کوچک اشعه ایکس را از زوایای دقیق به بدن شما می‌فرستد. این پرتوها به سرعت از بدن عبور کرده و در طرف دیگر شناسایی می‌شوند. سپس یک کامپیوتر این اطلاعات را به تصاویر دقیق از ریه‌ها تبدیل می‌کند.
اسکن LDCT بدون درد است و تنها چند دقیقه طول می‌کشد، اگرچه کل فرآیند شامل آماده‌سازی و قرار گرفتن روی میز ممکن است تا نیم ساعت طول بکشد. برای این نوع سی‌تی اسکن نیازی به تزریق یا بلعیدن ماده خاصی نیست.
گاهی اوقات تست‌های غربالگری، چیزی غیرعادی در ریه‌ها یا مناطق نزدیک به آنها نشان می‌دهند. بیشتر این یافته‌های غیرعادی، سرطان نیستند، اما برای اطمینان نیاز به انجام سی‌تی اسکن‌های بیشتر یا آزمایش‌های دیگری وجود دارد. سی‌تی اسکن‌های ریه‌ها گاهی اوقات می‌توانند مشکلاتی را در دیگر اعضای نزدیک به ریه‌ها نشان دهند. پزشک شما در صورت پیدا شدن چنین یافته‌هایی آنها را با شما مطرح خواهد کرد.
مزایا و خطرات احتمالی غربالگری سرطان ریه
مزیت اصلی غربالگری سرطان ریه، شناسایی زودتر سرطان و در نتیجه کاهش احتمال مرگ ناشی از سرطان ریه است. با این حال، همانند هر نوع غربالگری، همه افرادی که غربالگری می‌شوند از آن بهره کامل نخواهند برد، زیرا LDCT نمی‌تواند همه سرطان‌های ریه را شناسایی کند و حتی سرطان‌هایی که پیدا می‌شوند همیشه در مرحله اولیه تشخیص داده نمی‌شوند. برخی افراد با وجود شناسایی سرطان در غربالگری، ممکن است همچنان در اثر بیماری سرطان، جان خود را از دست بدهند.
علاوه بر این، اسکن‌های LDCT گاهی یافته‌هایی را نشان می‌دهند که به نظر نمی‌آیند سرطان باشند، اما نیاز به بررسی‌های بیشتر دارند. این بررسی ها می‌تواند شامل سی‌تی اسکن‌های اضافی یا آزمایش‌های تهاجمی مانند بیوپسی ریه باشد که در آن بخش کوچکی از بافت ریه به کمک سوزن یا در طول جراحی برداشته می‌شود. هرچند عوارض جدی نادر است، اما احتمال آن وجود دارد.
همچنین اسکن‌های LDCT افراد را در معرض مقدار کمی اشعه قرار می‌دهند. این مقدار، کمتر از CT استاندارد اما بیشتر از رادیوگرافی قفسه سینه است. برخی از افرادی که غربالگری می‌شوند ممکن است نیاز به اسکن‌های CT بیشتری داشته باشند که به معنی قرار گرفتن در معرض بیشتر اشعه است.
اگر شما در معرض خطر بالاتر برای سرطان ریه هستید، پزشک شما می‌تواند خطر شما را توضیح دهد و نحوه اجرای غربالگری سرطان ریه را به شما بگوید. پزشک شما می‌تواند درباره آنچه در طی غربالگری رخ می‌دهد و بهترین مکان‌ها برای انجام آزمایش غربالگری سالانه با شما صحبت کند. غربالگری سرطان ریه تنها باید در مراکزی انجام شود که دستگاه سی‌تی اسکن مناسب داشته باشند و تجربه کافی در انجام اسکن‌های LDCT برای غربالگری سرطان ریه داشته باشند. این مراکز باید همچنین تیمی از متخصصان را در اختیار داشته باشند تا در صورت مشاهده نتایج غیرعادی، مراقبت‌های لازم و پیگیری‌های مناسب را ارائه دهند.
اگر سیگار می‌کشید، توصیه می‌شود مشاوره ترک سیگار دریافت کنید. پزشک می‌تواند شما را درباره خطر ابتلا به سرطان ریه آگاه کند و به یک برنامه ترک سیگار مناسب ارجاع دهد. لازم به ذکر است که غربالگری جایگزین ترک سیگار نیست و تنها با ترک سیگار است که می‌توان خطر ابتلا و مرگ ناشی از سرطان ریه را به طور قابل توجهی کاهش داد.
برای بهره‌مندی بیشتر از غربالگری، افراد باید در وضعیت سلامتی مناسبی باشند. به عنوان مثال، باید به اندازه کافی سلامت و آمادگی فیزیکی داشته باشند تا در صورت تشخیص سرطان ریه، بتوانند تحت جراحی یا دیگر درمان‌ها قرار گیرند. افرادی که مشکلات جدی سلامتی دارند یا برای آنها طول عمر کوتاهی پیش‌بینی می‌شود، ممکن است از غربالگری سود کافی نبرند و ریسک‌ها برای آنها بیشتر از فایده‌ها باشد.
بنابراین، مشورت با پزشک درباره وضعیت جسمانی و بررسی تمام مشکلات سلامتی، پیش از تصمیم‌گیری درباره غربالگری سرطان ریه بسیار مهم است تا مشخص شود که این غربالگری برای شما مناسب است یا خیر.